توضیحات
سولفات روی (روی) فلزی است با علامت اختصاری Zn و عدد اتمی 30 و در دسته ی فلزات اساسی قرار میگیرد. روی بعد از آهن، آلومینیم و مس چهارمین فلز پر مصرف دنیا بوذه و دارای چهار ایزوتوپ می باشد. روی بیست و سومین عنصر در پوسته زمین از نظر فراوانی میباشد
این ماده برای رشد و ارتقا سلامت بدن ضروری می باشد. همچنین سولفات روی به عنوان کود نیز مورد استفاده قرار می گیرد. از آنجایی‌که اغلب افراد به منابع کافی طبیعی دارای روی دسترسی ندارند شرکت‌های داروسازی به سمت ساختن دارو و مکمل این ماده ضروری پیش رفتند.این ماده در آب انحلال پذیری خوبی دارد.
کود این ماده به صورت گرانوله و یا محلول مصرف می گردد.
تولید
این ماده با واکنش کربنات روی با اسیدسولفوریک تولید میشود.
کاربرد ها
پزشکی:
برای تأمین Zn بدن در موارد کمبود آن از این محصول استفاده می‌گردد. مصرف هم زمان این ماده با مواد غذایی دارای کلسیم مانند لبنیات یا فسفر باعث جذب کمتر روی به بدن می‌گردد. همچنین مصرف هم‌زمان با داروهایی مانند ویتامین‌ها و یا داروهای گیاهی ممکن است باعث مسمومیت شود.
در درمان اسهال های مزمن و حاد در کودکان که بیش از 40 کشور درحال توسعه جهان صورت گرفت نشان داد که درمان با روی (ZINC THERAPY) طی مدت 3 تا 10 روز و همچنین جایگزینی آب از دست رفته بدن میتواند تا حداقل سه ماه از بروز دوباره این مشکل جلوگیری کند.
رنگدانه
برای تهیه ی رنگدانه ی لیتوپون (روی سفید) از این ماده استفاده می شود. این رنگدانه ی سفید در رنگ ها ، جوهر ها ، چرم ، کاغذ و پودر های آرایشی صورت مورد استفاده قرار می گیرد. این ماده جایگزین مناسبی برای سرب سفید که سمیت بالایی دارد به حساب می آید. رنگدانه ی لیتوپون ترکیبی نامحلول از روی سولفید و باریم سولفات است که با اختلاط محلول سولفید باریم و سولفات روی رسوب می کند.
کاربردها صنعتی :
- عوامل ضد چسبندگی
- توزیع‌کننده های شیمیایی
- مهارکننده‌های خوردگی و عوامل ضد پوسته پوسته شدن
- به‌عنوان یک فلوکولانت (flocculant) استفاده میشود
- تمیز کردن و تهیه محصولات مراقبت از مو
این ترکیب، به‌صورت خوراکی، آکنه را کاهش میدهد.
این ماده برای تأمین روی در خوراک حیوانات، افشانه‌های کشاورزی استفاده میشود. این ماده ، مانند بسیاری از ترکیبات Zn، میتواند برای کنترل رشد خزه در سقف استفاده شود.
کود سولفات روی یا روی سولفات گرانوله :
پس از شناخت ضرورت روی برای گیاهان ، خاکهایی مناطق وسیعی در جهان برای رشد و توسعه گیاهان مهم کشاورزی از نظر کمبود روی مشخص شد.عموما دربین گیاهانی که در خاک های آهکی با PHبالا رشد میکنند بدلیل واکنش روی با ترکیبات کربناتی و جذب توسط ذرات رس خاک و همچنین در خاک های با میزان فسفر بالا و در خاکهای که در آنها از کودهای فسفری زیادی استفاده میشود کمبود روی به وفور مشاهده میشود. نسبت مناسب بین فسفر و Zn در خاک باید 1/10 باشد .که این دو عنصر اثر متقابلی روی هم نداشته باشند. کمبود این عنصر در شالیزارها که داری خاک های غرقاب هستند میتواند به دلیل تبدیل شدن ترکیبات محلول Zn به ترکیبات اکسیده باشد.
این کود حاوی دو عنصر ضروری ازجمله روی (Zn) به میزان 34 درصد و گوگرد (S) به میزان 15 درصد با حلالیت بالا و قابل استفاده به صورت مصرف خاکی، کودآبیاری و محلول پاشی میباشد. از آنجا که این عناصر دارای نقشهای مختلفی در گیاهان هستند بنابراین میتوان جهت رفع علائم کمبود و جلوگیری از کاهش عملکرد از این کود استفاده نمود.
نقش روی در گیاهان
حساسیت گیاهان به کمبود این عنصر در گونه های مختلف متفاوت است که میتوان از درختان هلو، سیب و مرکبات به عنوان گیاهانی با حساسیت بالا نام برد. این عنصر در ساخت کربوهیداتها، پروتئین، کلروفیل و فعالیت بسیاری از آنزیمها و همچنین مقاومت گیاهان در برابر تنش خشکی نقش دارد.
از علائم کمبود این عنصر میتوان به مشعلی شدن شاخه های بالای درخت هلو، ریزش میوه ها در درختان هسته دار و پوست کلفت شدن میوه درختان مرکبات را نام برد.
میزان، زمان و نحوه مصرف کود سولفات روی
این کود به دلیل وجود سولفات قابل استفاده در خاکهای آهکی میباشد. و از آنجا که کمبود Zn یکی از شایع ترین کمبودها در عناصر ریز مغذی میباشد . استفاده از این کود میتوان یک منبع مناسبی جهت رفع این علائم باشد.
این محصول ، به دلیل بالا بودن حلالیت در آب و هزینه تولید نسبتاً کم آن، منبع فراوان روی در کود دانه‌ای است. هپتا و مونو هیدرات از این محصول دارای بالاترین حلالیت هستند و مناسب برای استفاده در انواع خاک می‌باشند. کمبود Zn در طی فصل رشد میتواند با اسپری کردن محصول فوق به میزان 20 تا 30 گالن در هر هکتار، درمان شود.
سولفات روی 2
توصیه کودی برای این کود باید با توجه به آنالیز خاک، آب وگیاه و شرایط اقلیمی برای هر محصول متفاوت است. در ذیل توصیه کودی عمومی برای برخی محصولات آورده شده است.
| محصول | میزان کود مورد نیاز کیلوگرم در هکتار | زمان مصرف و نحوه مصرف |
| گندم آبی | 40 کیلوگرم در هکتار | از این کود می توان در مراحل رشد ( مرحله پنجه زنی و ساقه روی) با غلطت 5 در هزار و یا قبل کشت استفاده نمود. |
| ذرت | 25 تا 50 کیلو گرم در هکتار | در زمان کمبود روی می توان از این کود به صورت نواری قبل از کشت استفاده کرد. |
| مصرف در مرحله 7 – 6 برگی به صورت محلول پاشی با غلظت 5- 3 در هزار | ||
| برنج | 25 کیلو گرم در هکتار همراه با مواد آلی | در صورت تشخیص کمبود این عنصر در خاک میتوان 25 کیلو در هکتار استفاده نمود. |
| در صورت مشاهده علائم ظاهری کمبود در این محصول میتوان محلولی به میزان 0.5 درصد سولفات روی و یک درصد اوره به فاصله 15 روز یکبار تا رفع علائم کمبود در مرحله پنجه زنی به صورت محلول پاشی استفاده نمود. | ||
| چغندرقند | 40 کیلوگرم در هکتار | بهترین زمان برای محلول پاشی عناصر میکرو در زمان مرحله 12 – 10 و مرحله 18 – 16 برگی میباشد. |
| میزان 40 کیلوگرم به صورت یکنواخت در سطح خاک و یا به صورت نواری مصرف شود. | ||
| نخود | 40 کیلوگرم در هکتار | مصرف خاکی 40 کیلو در زمان کشت یا محلول پاشی با غلظت 3 – 2 در هزار بعد از مرحله گلدهی ضرورت دارد. |
| یونجه و شبدر | 30 کیلوگرم در هکتار | این مقدار قبل از کشت در صورت تشخیص کمبود توسط آنالیز خاک مصرف شود. |
| آفتابگردان | 40 کیلوگرم در هکتار | این عنصر به دلیل کاربری که در جذب نیتروژن دارد برای این گیاه ضروری میباشد. |
| این مقدار به صورت نواری همراه با کشت به کار میرود. | ||
| سیب زمینی | 25 کیلو گرم در هکتار | همراه سایر کودها قبل از کشت می توان استفاده نمود. |
سولفات روی کریستال با خلوص 18 تا 20 درصد و سولفات روی پودری با خلوص 31 تا 34 درصد بوده و در میان ریزمغذی های اصلی ، سولفات روی فواید بسیاری دارد، تشخیص کمبود آن در محصولات بسیار آسان است، معمولاً تجزیه خاک و برگ نتایج خوبی در مورد احتمال وقوع کمبود میدهد و هنگامیکه کمبود رخ داده و یا گیاه در معرض کمبود روی قرار دارد روشهای متعددی برای بهبود سریع و مؤثر کمبود وجود دارد.
حلالیت سولفات روی بسیار وابسته به pH خاک است
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.